Nhiều người thấy rằng ngủ trưa là một cách hiệu quả để thư giãn và nạp năng lượng cho buổi chiều. Nếu không ngủ trưa đủ, buổi chiều họ sẽ cảm thấy mệt mỏi, uể oải và không thể tập trung làm việc. Trong khi một số người lại cho rằng ngủ trưa không hữu ích và làm gián đoạn giấc ngủ của họ vào ban đêm. Vậy rốt cuộc, ngủ trưa có tốt không? Và nên ngủ trưa trong bao lâu thì tốt nhất?
Trong bài viết này, Sleep sẽ cùng bạn giải đáp toàn bộ thắc mắc, đồng thời chia sẻ các cách ngủ trưa hiệu quả nhé.
Ngủ trưa có tốt không?
Ngủ trưa có thể hữu ích hoặc có hại tùy thuộc vào một số yếu tố khác nhau, chẳng hạn như tuổi tác của mỗi người, tình trạng cơ thể, bệnh lý và thời lượng ngủ. Với nhiều người ngủ trưa vừa là thói quen vừa là hoạt động cần thiết trong ngày.
Cụ thể, khi bị ốm bạn rất cần ngủ trưa để phục hồi và chữa bệnh tốt hơn hay nếu bạn bị thiếu ngủ ban đêm và mệt mỏi vào ban ngày thì cũng cần ngủ trưa để bù đắp lại thời gian bị thiếu ngủ…
Tuy nhiên, với một số người thì ngủ trưa dường như không cần thiết, thậm chí là phản tác dụng. Ví dụ, những người khó ngủ vào ban đêm nếu như ngủ trưa sẽ khiến giấc ngủ về đêm càng khó khăn hơn. Do đã ngủ bù vào ban ngày, đêm đến sẽ không cảm thấy buồn ngủ, dẫn tới khó ngủ.
Tuy nhiên, lợi ích của việc ngủ trưa, ngủ ngắn một giấc vào ban ngày được đánh giá là vượt trội và nổi bật hơn. Nếu có thể, mọi người vẫn nên chợp mắt một giấc ngắn vào buổi trưa sẽ tốt hơn, đặc biệt là trẻ em, những người đang ốm hoặc thiếu ngủ.
Ngược lại, những ai khó ngủ ban đêm có thể hạn chế ngủ trưa để tráng tình trạng trằn trọc, trở người liên tục nhưng vẫn không tài nào chợp mắt.
Lợi – hại của giấc ngủ ngắn vào buổi trưa
Lợi ích của giấc ngủ ngắn vào buổi trưa
Trẻ em là đối tượng cần dành thời gian cho việc ngủ nhiều nhất, ngay cả giấc trưa cũng rất tốt cho trẻ. Điều này là cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Tuy nhiên, ngủ trưa không chỉ dành cho trẻ nhỏ. Các nghiên cứu cho thấy rằng một giấc ngủ ngắn vào buổi trưa cũng rất tốt cho người lớn.
Lợi ích sức khỏe của giấc ngủ trưa đã được khoa học chứng minh. Một giấc ngủ ngắn vào giữa trưa có thể tăng cường trí nhớ, cải thiện hiệu suất công việc, tâm trạng, giúp bạn tỉnh táo và giảm bớt căng thẳng. Cụ thể như sau:
Ngủ trưa giúp cải thiện hiệu suất làm việc, học tập
Nhiều nghiên cứu khác nhau đã phát hiện ra rằng những giấc ngủ ngắn vào ban ngày từ 10 đến 30 phút có thể làm tăng hiệu suất làm việc, học tập vào buổi chiều cao hơn so với khi không ngủ trưa. Giấc ngủ ngắn buổi trưa đã được chứng minh là cải thiện tốc độ phản ứng, khả năng tập trung, sự nhạy bén và tỉnh táo ở mức tốt nhất.
Ngủ trưa không chỉ cải thiện tinh thần, tâm trạng mà nó còn tăng cường khả năng dung nạp và ghi nhớ thông tin vượt trội.
Ngủ ngắn buổi trưa giúp hạ huyết áp
Kết quả của một nghiên cứu tại Phiên họp khoa học thường niên của Trường Cao đẳng Tim mạch Hoa Kỳ năm 2019 cho thấy giấc ngủ vào buổi trưa có hiệu quả trong việc làm giảm huyết áp.
Nếu những người mắc chứng cao huyết áp đã và đang cải thiện tình trạng bệnh bằng các biện pháp sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh, giảm lượng muối, hạn chế ăn mặn cũng như uống rượu, bia. Thì việc ngủ một giấc ngủ ngắn vào buổi trưa sẽ giúp giảm huyết áp với hiệu quả không hề kém cạnh.
Nghiên cứu cho thấy rằng, trung bình những giấc ngủ ngắn làm giảm huyết áp tới 5 mmHg. Tác dụng làm giảm huyết áp nhờ ngủ trưa có thể so sánh với việc dùng thuốc huyết áp liều thấp.
Có thể bạn chưa biết nhưng chỉ cần huyết áp hạ xuống khoảng 2 mmHg cũng có thể làm giảm 10% nguy cơ đau tim. Vì vậy, những người mắc phải chứng bệnh này nên cân nhắc thêm giấc ngủ trưa vào lịch trình ngủ hằng ngày của mình.
Giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng tốt hơn
Ngủ trưa trong ngày có thể cải thiện tâm trạng của bạn. Sau một giấc ngủ ngon dù ngắn thôi, tâm trạng của chúng ta cũng sẽ cải thiện đáng kể. Chợp mắt nhanh buổi trưa cũng có thể giúp bạn bớt mệt mỏi và cáu kỉnh nếu không ngủ được vào đêm hôm trước.
Những giấc ngủ ngắn sẽ giúp tăng cường, bổ sung năng lượng và hạn chế tình trạng uể oải vào buổi chiều. Thậm chí, nếu bạn ngủ trưa, tâm trạng sẽ vui vẻ hơn. Khi gặp phải một sự việc nào đó khó khăn, bạn cũng sẽ sẵn sàng đối mặt, chấp nhận và vượt qua với tâm thế tích cực và bình thản.
Nếu bạn cảm thấy chán nản, hãy thử chợp mắt một chút để vực dậy tinh thần. Ngủ trưa hoặc thậm chí không cần ngủ, chỉ đơn giản là nghỉ xả hơi trong một giờ cũng có thể giúp bạn thư giãn, thả lỏng và tâm tình trở nên tốt hơn.
Tác hại của việc ngủ trưa không thể “ngó lơ”
Không phải ngủ trưa đều sẽ có lợi với tất cả mọi người. Trên thực tế, một số người còn cho rằng việc ngủ trưa không đem lại lợi ích gì. Mặc dù những khoảng thời gian thư giãn này có thể phần nào xóa tan đi mệt mỏi nhưng đồng thời cũng gây cản trở khả năng vào giấc nhanh chóng mỗi đêm.
Những người khó ngủ vào ban đêm thì không thích hợp ngủ trưa. Giấc ngủ ngắn buổi trưa có thế khiến họ mất ngủ về đêm, tình trạng thiếu ngủ sẽ ngày càng trầm trọng và ảnh hưởng tới sức khỏe.
Bên cạnh đó, những giấc ngủ ngắn kéo dài hơn 20 phút có thể làm tăng quán tính của giấc ngủ, khiến bạn cảm thấy chệnh choạng và mất phương hướng hay còn gọi là tình trạng ngủ ì (cảm giác buồn ngủ sau khi thức dậy từ một giấc ngủ ngắn). Điều này xảy ra khi chúng ta thức dậy sau một giấc ngủ sâu.
Nên ngủ trưa trong bao lâu và giờ nào thì tốt?
Mặc dù ngủ trưa đã được chứng minh là mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó có thể tạo ra các tác dụng phụ và thậm chí gây hậu quả tiêu cực cho sức khỏe tổng thể của bạn khi không ngủ đúng giờ.
Giới hạn giấc ngủ ngắn từ 10 đến 20 phút có thể giúp bạn cảm thấy tỉnh táo và sảng khoái hơn. Nếu ngủ nhiều hơn trên 30 phút, có thể khiến bạn cảm thấy uể oải và mệt mỏi hơn do tình trạng ngủ ì (như đã nói ở trên).
Những đối với trường hợp nếu bạn thiếu ngủ và ngủ đủ lâu để hoàn thành một chu kỳ ngủ đầy đủ, ít nhất là 90 phút thì được xem là ngoại lệ. Ngủ lâu ít nhất 90 phút vào trưa chiều nếu bạn không thể ngủ vào ban đêm sẽ giúp bạn khỏe hơn do bù đắp được đầy đủ thời gian ngủ đã mất.
Thời gian tốt nhất để ngủ trưa phụ thuộc vào các yếu tố cá nhân như lịch trình ngủ và độ tuổi của bạn. Đối với hầu hết mọi người, chợp mắt vào đầu buổi chiều, sau giờ ăn trưa là tốt nhất. Không nên ngủ trưa sau 3 giờ chiều vì nó có thể cản trở giấc ngủ về đêm của bạn, khiến bạn khó ngủ hơn.
Những đối tượng nào cần thiết nên ngủ trưa
Ngủ trưa cần thiết cho người lớn tuổi
Mặc dù nó có vẻ phi logic, nhưng ngủ trưa vào ban ngày có thể giúp những người lớn tuổi cải thiện giấc ngủ vào ban đêm. Các nghiên cứu cho thấy ngủ trưa mỗi ngày 30 phút và kết hợp với các bài tập nhẹ nhàng, mức độ vừa phải sẽ giúp người lớn ngủ ngon vào ban đêm.
Một số hoạt động thể dục phù hợp cho người già như đi bộ và vươn vai vào buổi tối, tập dưỡng sinh, ngồi thiền…giúp người già dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon giấc hơn. Sức khỏe tinh thần và thể chất cũng được cải thiện phần nào.
Trẻ nhỏ nên ngủ trưa để phát triển thể chất, trí tuệ
Cùng với đối tượng là những người già thì trẻ nhỏ cũng rất cần ngủ trưa. Nhiều bé khi chưa vào độ tuổi đi học mẫu giáo thường không quen ngủ trưa cho đến khi đến trường và ở cùng các bạn. Điều này là không tốt cho sự phát triển của bé trước độ tuổi đi học.
Với trẻ nhỏ, giấc ngủ ngắn rất quan trọng đối với việc học tập và phát triển thể chất, trí tuệ. Trẻ em ngủ trưa thường xuyên có khả năng ghi nhớ tốt hơn những điều chúng đã học và dạy trên lớp. Vì “bộ nhớ” của các bé bị hạn chế do độ tuổi còn nhỏ nên trẻ càng cần phải ngủ thường xuyên hơn để tăng khả năng ghi nhớ tốt hơn, nhất là khi đã bắt đầu học.
Giấc ngủ ngắn buổi trưa quan trọng với những tài xế lái xe
Giấc ngủ trưa cũng đóng một vai trò đặc biệt đối với những người lái xe, nhất là lái xe đường dài, xe tải, xe khách, xe buýt… Lái xe trong tình trạng buồn ngủ là rất nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng của chính bạn và những người tham gia giao thông.
Hiện nay, theo nghiên cứu và thống kê, nguyên nhân hàng đầu gây ra các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trên đường bộ phải kể đến là do tài xế đã ngủ gật trong lúc cầm lái.
Để ngăn chặn nguy cơ này, các tài xế nên ngủ đủ giấc (ít nhất 7 tiếng và đủ giấc là 8 – 9 tiếng) hàng đêm. Trước khi lái xe đường dài, hãy ngủ một giấc thật ngon. Nếu bạn bắt đầu cảm thấy buồn ngủ khi lái xe, hãy chợp mắt 20 phút, sau đó có thể uống một tách trà hoặc cafe để giúp tỉnh táo rồi tiếp tục lên đường.
Tuy nhiên, đây không phải là một giải pháp lâu dài. Bởi chức năng của những giấc ngủ ngắn và chất cafein trong cà phê, trà chỉ làm tăng thêm sự tỉnh táo trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó bạn vẫn có thể cảm thấy buồn ngủ trở lại.
Những người làm việc theo ca, thiếu ngủ vào ban đêm
Ngoài ra, những người làm việc theo ca bị thiếu ngủ vào ban đêm hoặc đơn giản là những người bị mất ngủ vào đêm hôm trước đều nên ngủ một giấc ngắn vào buổi trưa. Mục đích chính là bù đắp lại thời gian bị mất vào đêm trước đó.
Giấc ngủ trưa khoảng 30 phút sẽ giúp mọi người bớt mệt mỏi và tỉnh táo hơn. Đặc biệt, với những người làm việc thay ca liên tục cần có lịch trình và kế hoạch ngủ trưa cụ thể. Điều này sẽ giúp phục hồi thể lực tốt hơn, tránh những ảnh hưởng tiêu cực khi thường xuyên thay đổi thời gian ngủ nghỉ, gây lệch nhịp sinh học.
Lên kế hoạch thời gian ngủ ngắn vào ban ngày cho những người làm việc theo ca cũng có thể giúp ngăn tình trạng mất ngủ khi chuyển đổi đột ngột giữa ca ngày và đêm.
Những người bị mất ngủ, thiếu ngủ vào đêm hôm trước cũng nên ngủ một giấc ngắn vào buổi trưa để bù lại thời lượng ngủ đã thiếu tối qua.
Làm thế nào để có một giấc ngủ ngắn chất lượng
Thực hiện một vài lưu ý quan trọng dưới đây sẽ giúp bạn có được giấc ngủ ngắn chất lượng
Đặt báo thức khi ngủ trưa
Các nghiên cứu cho thấy thời lượng ngủ trưa tốt nhất đối với hầu hết mọi người là khoảng 10 – 20 phút. Điều này giúp phục hồi và tăng cường năng lượng cho cơ thể mà không buồn ngủ sau khi thức dậy.
Nếu bạn muốn tỉnh táo và đạt được hiệu suất cao khi làm việc, học tập sau giờ ngủ trưa, khi đã chống lại sức ì của giấc ngủ sâu, hãy giới hạn thời gian ngủ bằng cách hẹn giờ ngủ-thức đúng.
Ngủ trưa đầu buổi chiều, sau giờ ăn trưa
Ngủ trưa muộn sau 3 giờ chiều có thể khiến bạn không thấy buồn ngủ và khó ngủ vào ban đêm. Hãy thử chợp mắt vào khoảng thời gian đầu buổi chiều, sau giờ ăn trưa, khoảng 1 – 2 tiếng.
Tạo môi trường thân thiện với giấc ngủ
Để đi vào giấc ngủ ngắn nhanh và hiệu quả, cần đảm bảo không gian ngủ của bạn phải thật thoải mái và riêng tư. Nếu bạn ở nhà, hãy chú ý tới không gian phòng ngủ sao cho sạch sẽ, thoáng mát. Đồng thời, cần lựa chọn những bộ chăn ga gối, nệm chất lượng cao, an toàn với sức khỏe và thiết kế phù hợp với cơ thể để có những giấc ngủ ngon sâu.
Nhưng nếu bạn ngủ trưa tại văn phòng, thiếu hụt giường, chăn ga gối và nệm thì bạn có thể sử dụng những tấm nệm mỏng, nệm trải sàn gấp gọn tiện lợi. Kèm theo đó là một bộ chăn ga gối mềm mại, mỏng nhẹ. Nó sẽ giúp bạn ngủ trưa trong không gian thoải mái nhất.
Gạt bỏ những mối lo lắng và ngủ một giấc ngủ trưa ngon lành
Luôn suy nghĩ về những việc khó khăn trong cuộc sống, áp lực công việc sẽ gây căng thẳng và khiến bạn khó ngủ ngon trong một thời gian ngắn.
Hãy thử thực hành các bài tập thư giãn, nghe nhạc nhẹ nhàng để loại bỏ mệt mỏi, lo âu. Dẹp lo lắng sang một bên có thể giúp bạn vào giấc nhanh hơn và thức dậy sau giấc ngủ ngắn với tinh thần sảng khoái, tràn đầy năng lượng.
Ngủ trưa dường như là một điều “xa xỉ” mà ít người có thể “mua” được trong thời điểm bận rộn như nhịp sống hiện đại ngày nay. Thế nhưng nếu có thể, hãy cố gắng dành ra thời gian ngắn vào buổi trưa để nghỉ ngơi, thư giãn, thậm chí chỉ cần ngủ ngắn 10 phút vào buổi trưa, cũng sẽ giúp mọi người thu về nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Nguồn tham khảo:
- https://www.sleepfoundation.org/sleep-hygiene/napping
- https://www.healthline.com/health/how-long-should-i-nap#best-time-for-a-nap
SubScribe
Subcribe ngay để nhận những thông tin bổ ích về sức khoẻ giấc ngủ và hàng ngàn ưu đãi mua nệm chăn ga gối mỗi ngày.
