Nếu đã từng trải qua một đêm trằn trọc, bạn chắc hẳn đã biết chúng ta sẽ cảm thấy thế nào vào hôm sau. Đó chính là cảm giác mệt mỏi, cáu kỉnh và thiếu tỉnh táo. Tuy nhiên, việc thiếu ngủ nhiều ngày còn có khả năng tác động đến sức khỏe của bạn “khủng khiếp” hơn gấp nhiều lần.
Không chỉ làm suy giảm tinh thần, mất ngủ còn khiến sức khỏe thể chất của bạn phải “khóc thét”. Tìm hiểu ngay bài viết sau đây để hiểu được mối liên hệ giữa giấc ngủ và sức khỏe. Những vấn đề bạn có thể gặp phải do tác động của mất ngủ sẽ tàn phá tinh thần, sức khỏe của bạn nhiều hơn bạn nghĩ.
Nguyên nhân dẫn đến mất ngủ
Mất ngủ có thể là kết quả của nhiều trường hợp như thiếu ngủ liên tục, khó ngủ, chất lượng giấc ngủ giảm, rối loạn hay gián đoạn giấc ngủ… Theo đó, việc thường xuyên ngủ ít hơn 7 tiếng một ngày có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn.
Giấc ngủ giữ vai trò vô cùng quan trọng với quá trình phục hồi và phát triển các bộ phận trong cơ thể và não bộ. Cơ thể bạn cần ngủ, cũng như nó cần không khí và thức ăn để hoạt động tốt nhất. Trong khi ngủ, cơ thể bạn sẽ tự chữa lành và khôi phục các cân bằng hóa học, xoa dịu các mệt mỏi. Còn bộ não của bạn tạo ra các kết nối mới và giúp duy trì trí nhớ.
Nếu không ngủ đủ giấc, não và cơ thể của bạn sẽ không hoạt động bình thường. Điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn một cách đáng kể.
Một đánh giá về các nghiên cứu vào năm 2010 cho biết các dấu hiệu thiếu ngủ thường bao gồm:
- Buồn ngủ liên tục
- Ngáp thường xuyên
- Cáu gắt
- Cảm thấy uể oải, mệt mỏi, thiếu tỉnh táo
Để vượt qua tình trạng không tỉnh táo vào ban ngày, một số người có xu hướng tiêu thụ các chất kích thích như caffeine. Tuy nhiên, cách làm này chỉ khiến bạn tạm thời bỏ qua cơn buồn ngủ. Trên thực tế, nó có thể khiến tình trạng mất ngủ trở nên tồi tệ hơn do khiến bạn khó ngủ vào ban đêm.
Bên cạnh đó, một số người mắc phải tình trạng thiếu ngủ mãn tính cũng xuất hiện các dấu hiệu mất ngủ như mệt mỏi, cáu gắt, buồn ngủ, ngáp liên tục… Họ cần tìm đến bác sĩ để kiểm tra chứng mất ngủ và tiến hành điều trị, thay đổi thói quen sống.
Các tác động tiêu cực của chứng mất ngủ với sức khỏe của bạn
Bạn thường nghĩ rằng thiếu ngủ sẽ thể hiện bằng các triệu chứng rõ rệt như trên. Thế nhưng, chứng mất ngủ không chỉ khiến bạn thiếu sức sống vào ban ngày mà chúng còn đang âm thầm tàn phá cơ thể bạn. Phần lớn các cơ quan, hệ thống trong cơ thể đều chịu nhiều tác động tiêu cực đến từ việc thiếu ngủ thường xuyên.
Hệ thần kinh trung ương
Hệ thần kinh trung ương (HTKTƯ) đảm nhận chức năng tiếp nhận và hợp nhất thông tin, điều khiển hành vi của cơ thể đối xứng hai bên. Hệ thần kinh trung ương chiếm phần lớn của hệ thần kinh, bao gồm não và tủy sống. Do đó, tất cả mọi thứ của cơ thể chúng ta đều được kết nối với hệ thống này.
Hệ thần kinh truyền thông tin để tim đập, điều khiển phổi thở, kiểm soát sự di chuyển của cơ thể, cách chúng ta suy nghĩ và học hỏi. Nó cũng kiểm soát hoạt động của các giác quan và ký ức.
Trong khi ngủ, các đường dẫn được hình thành giữa các tế bào thần kinh trong não giúp chúng ta ghi nhớ thông tin mới đã học. Thiếu ngủ sẽ làm gián đoạn cách cơ thể bạn thường gửi và xử lý thông tin, khiến não bộ kiệt sức. Vì vậy, bạn sẽ cảm thấy khó tập trung hơn hoặc không thể ghi nhớ những điều mới.
Đồng thời, các tín hiệu được trao đổi qua lại giữa cơ thể và não bộ cũng có thể bị chậm lại, làm giảm khả năng phản xạ và xử lý tình huống của bạn.
Thiếu ngủ cũng ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần và trạng thái cảm xúc của bạn. Bạn có thể cảm thấy mất kiên nhẫn hơn hoặc dễ bị thay đổi tâm trạng. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình sáng tạo và đưa ra quyết định.
Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài đủ lâu, bạn có thể bắt đầu gặp ảo giác. Thiếu ngủ cũng có thể gây hưng cảm ở những người bị rối loạn tâm trạng lưỡng cực. Bên cạnh đó, bạn có thể gặp một số vấn đề về tâm lý khác như: lo lắng, phiền muộn, hoang tưởng, bốc đồng, bi quan hay thậm chí là có ý nghĩa tự tử.
Không những thế, chứng mất ngủ có thể khiến bạn ngủ gật không tự chủ. Những cơn buồn ngủ thoáng qua có thể khiến bạn ngủ quên trong vài giây. Điều này vượt ngoài tầm kiểm soát của bạn và có thể gây ra nhiều tai nạn không mong muốn.
Hệ thống miễn dịch
Trong khi bạn ngủ, hệ thống miễn dịch của bạn sản xuất các chất bảo vệ, chống nhiễm trùng như kháng thể và cytokine. Cơ thể chúng ta sử dụng những chất này để chống lại những tác nhân gây bệnh từ bên ngoài như vi khuẩn và vi rút.
Một số cytokine còn có giúp chúng ta dễ ngủ và hỗ trợ hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn để bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật.
Vì thế, thiếu ngủ sẽ ngăn cản hệ thống miễn dịch của bạn sản sinh ra kháng thể và hồi phục cơ thể. Nếu bạn không ngủ đủ giấc trong nhiều ngày, hệ miễn dịch sẽ suy giảm và cơ thể bạn không thể chống lại tác nhân bệnh tật. Bên cạnh đó, người bị chứng mất ngủ cũng có thời gian hồi phục lâu hơn người bình thường.
Về lâu dài, chứng mất ngủ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh đái tháo đường, bệnh tim, ung thư…
Hệ hô hấp
Giấc ngủ và hệ hô hấp có mối quan hệ tác động diễn ra theo cả hai chiều. Những người gặp vấn đề về hệ hô hấp như chứng rối loạn thở vào ban đêm có thể bị gián đoạn giấc ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ. Đồng thời, thiếu ngủ cũng khiến bạn dễ mắc các bệnh về đường hô hấp như cảm, cúm, ho… Tình trạng mất ngủ kéo dài sẽ khiến bệnh hô hấp ngày càng tệ hơn, đặc biệt là những người bị bệnh phổi mãn tính.
Hệ tiêu hóa
Bên cạnh việc ăn quá nhiều, không tập thể dục, thiếu ngủ cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến thừa cân và béo phì. Vì thực tế, giấc ngủ ảnh hưởng đến mức độ của hai loại hormone là leptin và ghrelin, chúng giúp kiểm soát cảm giác đói và no.
Nếu không ngủ đủ giấc, não của bạn sẽ giảm leptin (hormone báo no) và tăng ghrelin (hormone kích thích sự thèm ăn). Vì thế, người bị chứng mất ngủ thường cảm thấy đói bụng liên tục, đặc biệt là vào buổi tối.
Thiếu ngủ cũng có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và không muốn tập thể dục. Theo thời gian, việc ít hoạt động thể chất sẽ khiến bạn tăng cân vì bạn không đốt cháy đủ calo hay rèn luyện cơ bắp.
Bên cạnh đó, chứng mất ngủ cũng khiến cơ thể tiết ra ít insulin (chất giúp làm giảm lượng đường glucose trong máu). Theo đó, khả năng dung nạp glucose của cơ thể cũng suy giảm và có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin. Về lâu dài, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và béo phì.
Hệ tim mạch
Giấc ngủ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của tim và hệ tim mạch của bạn. Thông qua quá trình ngủ, lượng đường trong máu, huyết áp của bạn sẽ được điều chỉnh cân bằng. Đồng thời, các mạch máu và tim cũng được chữa lành và phát triển.
Theo nghiên cứu, những người thường xuyên ngủ không đủ giấc có khả năng mắc bệnh tim mạch khá cao. Theo đó, chứng mất ngủ cũng có liên quan mật thiết đến nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Hệ thống nội tiết
Việc sản xuất hormone phụ thuộc rất nhiều vào giấc ngủ của bạn. để sản xuất hormone testosterone, bạn cần ngủ ít nhất 3 giờ liên tục. Nếu bạn bị chứng mất ngủ, quá trình sản xuất hormone cũng sẽ bị gián đoạn.
Đồng thời, mất ngủ cũng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone tăng trưởng, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Việc ngủ đủ giấc và tập thể dục đều đặn sẽ giúp tuyến yên hoạt động hiệu quả và giải phóng hormone tăng trưởng mỗi ngày. Những hormone này còn giúp cơ thể xây dựng khối lượng cơ và hồi phục các tế bào và mô.
Cách phòng ngừa và điều trị chứng mất ngủ
Cách cơ bản nhất của điều trị chứng thiếu ngủ là ngủ đủ giấc, từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm (người lớn từ 18 đến 64 tuổi). Thời gian ngủ cần thiết của mỗi người sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Bên cạnh đó, bạn có thể phòng ngừa và điều trị chứng mất ngủ tại nhà bằng một số biện pháp đơn giản như:
- Hạn chế ngủ quá nhiều vào ban ngày
- Hạn chế nạp caffeine sau buổi trưa hoặc ít nhất là vài giờ trước khi đi ngủ
- Tập thói quen đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm trong ngày
- Dành khoảng một giờ trước khi ngủ để thực hiện các hoạt động thư giãn như đọc sách, thiền định, ngâm bồn, nghe nhạc…
- Tránh các bữa ăn nặng trong vòng vài giờ trước khi đi ngủ
- Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước ngủ
- Hạn chế bia rượu
- Tập thể dục đều đặn, nhưng không nên vận động mạnh vào buổi tối trước giờ đi ngủ
Ngoài ra, nếu được chẩn đoán mắc chứng rối loạn giấc ngủ, bạn có thể được dùng thuốc hoặc thiết bị để giữ cho đường thở mở vào ban đêm (trong trường hợp ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn). Những cách làm này sẽ giúp bạn có thể ngủ ngon hơn vào ban đêm.
Nếu bạn tiếp tục gặp vấn đề về giấc ngủ vào ban đêm và luôn cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày, hãy tìm đến bác sĩ để thăm khám và điều trị. Họ sẽ kiểm tra các tác nhân tiềm ẩn ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Từ đó đưa ra phác đồ và liệu pháp trị liệu, giúp bạn thoát khỏi chứng mất ngủ kéo dài.
Đừng xem thường việc thiếu ngủ trong vài đêm vì chúng có thể là tiền đề cho chứng mất ngủ kéo dài, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn. Hãy điều chỉnh ngay các thói quen xấu khi xuất hiện các triệu chứng mất ngủ để bảo vệ sức khỏe chính mình. Chúc bạn và gia đình luôn vui vẻ, khỏe mạnh.
Tham khảo: https://www.healthline.com/health/sleep-deprivation/effects-on-body
SubScribe
Subcribe ngay để nhận những thông tin bổ ích về sức khoẻ giấc ngủ và hàng ngàn ưu đãi mua nệm chăn ga gối mỗi ngày.
